Francuska deklaracja praw człowieka i obywatela

Przedstawiciele narodu Francji, zebrawszy się w Narodowe Zgromadzenie rozważyli, iż ignorancja, niedbałość, czy też wzgarda dla praw człowieka same w sobie zdolne są nieść publice szkodę, a formom rządu rozpad; zdecydowali się takoż przedstawić w uroczystej deklaracji prawa człowiekowi naturalne, niezbywalne i święte, ażeby deklaracja ta, stale pozostając wszystkim w społeczeństwie ludziom na widoku, nieustająco przypominała o ich prawach i obowiązkach; natomiast akty władz ustawodawczych oraz wykonawczych w każdej chwili miały porównanie z twierdzeniem o celowości wszelkiego politycznego ustanowienia i lepiej były szanowane, a także by wymogi obywateli miały oparcie w zasadach prostych i niepodważalnych, co mają zawsze na względzie dobro Konstytucji, a także ogólną pomyślność.

Standard Copyright © Teresa Pelka
Standardowe prawo autorskie
All rights reserved | Wszystkie prawa zastrzeżone

W konsekwencji Zgromadzenie Narodowe rozpoznaje i deklaruje, wobec Istoty Najwyższej i z nadzieją na jej błgosławieństwo oraz sprzyjanie, następujące święte prawa człowieka i obywatela.

(Treść Deklaracji podąża za oryginałem francuskim; jest to wyciąg z obrad w mowie; tłumaczka, Teresa Pelka).
■Deklaracja po angielsku i francusku, porównanie.

I. Ludzie rodzą się i pozostają wolnymi oraz równymi w prawach. Dystynkcje obywatelskie nie mogą się opierać na niczym innym niż użyteczność publiczna.

II. Celem wszelkiego politycznego stowarzyszenia jest zachowanie naturalnych i niezbywalnych praw człowieka. Są to, prawo do wolności, własności, bezpieczeństwa, oraz oporu wobec ucisku.

III. Zasada suwerenności ogółu czerpie rację bytu z narodu. Ani gremium, ani żadna pojedyncza osoba nie może sprawować władzy państwowej niepochodzącej wyraźnie od narodu.

IV. Wolność to możność robić wszystko, co nie czyni szkody innym; takoż człowieka korzystanie z praw naturalnych nie ma ograniczeń oprócz tych zabezpieczających dla innych w społeczeństwie ludzi możność cieszenia się takimi samymi prawami. Ograniczeń tych nie wolno wyznaczać inaczej niż prawem.

V. Prawo nie ma racji zakazywać, chyba że aktywność własna osoby szkodzi społecznie. Czego prawo nie zabrania, nie wolno utrudniać; ani też nikogo przymuszać do rzeczy prawnie niewymaganej.

VI. Prawo to wyraz woli ogółu. Wszyscy obywatele mają prawo uczestniczyć, osobiście lub poprzez przedstawicieli, w jego kształtowaniu. Powinno być takie samo dla wszystkich, chroniąc czy karząc. Wszyscy obywatele są w jego oczach równi, jednakowo uprawnieni do wszelkich publicznych zaszczytów i stanowisk, jedynie wedle swych umiejętności, a bez różnicy innej niż ta, co wynika z ich waloru oraz talentów.

VII. Nikogo nie wolno poddać oskarżeniu, aresztowaniu lub innemu ograniczeniu wolności, jedynie w przypadkach określanych prawem, oraz wedle wyznaczanych nim form. Kto się domaga, wykonuje, nagli bądź się przyczynia do wykonania rozkazu arbitralnego, powinien zostać ukarany; natomiast każdy obywatel wezwany na mocy prawa, zaraz powinien się zastosować, bądź się stanie winien oporu.

VIII. Prawo nie powinno nakładać kar innych niż ściśle i ewidentnie potrzebne; a nikogo nie wolno karać, jedynie wedle prawa przyjętego i promulgowanego przed wykroczeniem, i pozostającego w mocy.

IX. Człowiek uważany jest za niewinnego, o ile nie zostanie prawnie skazany; a jeśli za konieczne się uznaje osobę zatrzymać, wszelkie ograniczenie wolności niewymagane do stawiennictwa powinno być prawem surowo karane.

X. Nikogo nie wolno niepokoić względem poglądów, także religijnych, o ile ich przejawianie nie zaburza porządku publicznego jak określany prawem.

XI. Swoboda wyrażania myśli oraz poglądów to jedno z najcenniejszych praw człowieka; każdy obywatel ma wolność mowy, pisma oraz publikacji, z wyjątkiem naruszania tej swobody gdzie kwestia jest definiowana prawnie.

XII. Zabezpieczanie praw człowieka i obywatela wymaga siły publicznej; jest ona tutaj ustanawiana dla pożytku ogółu, a nie dla korzyści osobistej ludzi którym się ją powierza.

XIII. Ażeby utrzymywać siłę publiczną oraz płacić koszta administracji, niezbędna jest wpłata powszechna. Obciążenie nią powinno być sprawiedliwie rozłożone pomiędzy obywatelami, wedle ich możliwości.

XIV. Wszyscy obywatele mają prawo rozumować, osobiście bądź poprzez przedstawicieli, o potrzebie wpłaty powszechnej; o swobodzie decyzji przy jej zatwierdzaniu, o weryfikacji jej użytku, wysokości, sposobie wyznaczania oraz trwaniu należności.

XV. Społeczeństwo ma prawo wymagać od funkcjonariuszy publicznych relacji ze sprawowania.

XVI. Każda społeczność gdzie prawa nie są gwarantowane, a podział władzy państwowej określony, nie ma konstytucji.

XVII. Prawo do własności jest niezbywalne i święte; nie wolno go ograniczać, o ile kwestią nie jest ewidentna oraz prawem uznana potrzeba publiczna, a jedynie pod warunkiem uprzedniego i sprawiedliwego wynagrodzenia za ubytek.

Treść po angielsku | Link do tekstu francuskiego.

The French Declaration of Rights | Link to poster
Copyright © Teresa Pelka 2022 Creative Commons License 4.0

Representatives of the people of France, gathered into a National Assembly, have considered that ignorance, neglect, or disregard of human rights, are in themselves able to wrong the public and decompose forms of Government; therefore, they have decided to bring forward a solemn declaration of rights natural, nonexpendable and sacred, of a human being; so that this Declaration, ever to be in view for the people at large, might at all times remind of their rights and their duties; so that acts of Government legislative and executive powers might in every instant be compared with an assertion on the ultimate purpose of political establishment, and become more respected; and so that citizen claims might have ground in principles simple and incontestable, that ever do attend to the Constitution and general wellbeing.

In consequence, the National Assembly recognizes and declares, under auspices of the Supreme Being present, the following rights of a human being and citizen:

Article 1. People are born and remain free and equal in rights. Civic distinctions cannot have founding in anything else than public utility.

Article 2. The ultimate purpose of political association is to safeguard human natural and nonexpendable rights. These are rights to liberty, property, security, and resistance to oppression.

Article 3. Sovereignty for all, in principle, resides in the nation. No assembly of people and no individual person may hold civic authority that does not come from the nation expressly.

Article 4. Liberty consists in freedom to do whatever does not harm another; therefore, exercise of natural human rights has no limits except those necessary to secure enjoyment of the same rights to other people. These limits cannot be prescribed, only legally.

Article 5. Law has no rationale to be prohibitive, unless individual activity is harmful to society. All that is not legally forbidden, must not be hindered, nor may anyone be coerced to do what is not legally required.

Article 6. The law is to give expression to resolves by people at large. Every citizen has the right to concur, personally or by representatives, in its forming. It must be the same to everyone, be it to protect, or to punish. All citizens are in the view equal, and are all equally eligible for public distinctions, places, and employments, according to personal ability solely, and without any difference except that to result from their valor and talents.

Article 7. No human being may be accused, arrested, or detained, unless their case is defined by the law, and the action accords with legally prescribed forms. Anyone to solicit, urge, execute, or bring about execution of an arbitrary order, has to be punished; but every citizen summoned or apprehended by law, ought to obey immediately, or they will be considered culpable of resistance.

Article 8. Law has no rationale to impose penalties other than strictly and evidently necessary, and no one may be punished except by a law that was promulgated previously and remains in legal practice.

Article 9. Every human being is presumed innocent unless convicted by the law; if it is judged indispensable to arrest a person, all aggravation beyond what is necessary to secure court appearance, ought to be severely punished by the law.

Article 10. No person may be harassed over opinions, also religious, provided that their expression does not disturb the public order as recognized by the law.

Article 11. Liberty to express thought and opinion is to a human being a most precious right; every citizen may speak, write and publish freely, except in cases recognized by the law as abuse on this liberty.

Article 12. A guarantee of human and citizen rights requires a public force; such force is instituted to benefit all, and not for personal gain by the people to whom it is entrusted.

Article 13. To support the public force and administrative expenses, a common contribution becomes indispensable. The cost ought to be distributed among all citizens equally, according to their financial ability.

Article 14. All citizens have the right to reason, in person or via representatives, on the necessity for particular public contributions, on their free approval, their use, quota, base of calculation, mode of collection, and duration.

Article 15. All citizenry have the right to require accounts of the time in office, from all public agents.

Article 16. Every community where rights are not guaranteed, and separation of powers is not defined, has no constitution.

Article 17. The right to own property is nonexpendable and sacred; no one may be deprived of their property except in a case of legally acknowledged and evident public exigency, on condition of prior and fair remuneration.